#382. Mencari Filem " Kita "
Kalau hari ini ada yang bertanya, “Mana filem kita”, Siti akan tergagau-gagau. Ini kerana filem “kita” belum kelihatan secara ketara. Yang banyak kelihatan adalah filem orang yang kita salin, kita tukar pelakon tempatan dan lokasi tempatan. Pemikiran dan agendanya dari luar.Maaflah kalau sekali lagi Siti katakan filem kita semacam belum ada wajah dan pemikiran yang lahir daripada budaya setempat. Adakah ini disebabkan filem kita bermula dengan cita rasa dan budaya orang lain? Malangnya sebahagian besar daripada kita menganggap itulah kita.
Kalau diundurkan waktu, yang memulakan filem kita adalah pengarah- pengarah yang dibawa dari India. Pengarah ini membawa pengaruh dan budaya India dalam filem Melayu. ‘Melayu’ ketika itu hanya pada pelakon dan bahasanya saja.Kepada kapitalis Hong Kong pula, semakin banyak air mata mencurah, semakin baiklah nilai sesebuah filem. Air mata penonton Melayu menjadi penentu untung rugi Shaw Brothers dan Cathay Keris.ampai hari ini filem kita terlalu kerdil, bukan dari segi saiz atau teknologi.Tetapi filem kita kerdil kerana belum mencapai impian untuk menjadi cermin kepada budaya masyarakat yang mendukung filem itu.Apabila lahir pula orang yang pandai berniaga filem, filem kita semakin terhimpit antara peranan sebagai ‘ketul emas’ kepada peniaga dan tanggungjawab sosial kepada budaya.
Merujuk hujah Teshome H. Gabriel dalam Towards a Critical Theory of Third World Films, filem Melayu boleh disamakan dengan nasib negara-negara Dunia Ketiga yang berterusan menjadi bakul sampah negara-negara maju melonggokkan budaya mereka.Negara Dunia Ketiga tidak ada tamadun. Apabila tidak ada tamadun bererti tidak ada kekuatan untuk menonjolkan diri. Hal ini sama dengan filem kita sekarang ini yang mahu menjadi Hollywood, Hong Kong dan tidak kurang Bollywood. Tidak banyak yang mahu menjadikan filem “kita” dalam erti kata yang lebih tepat.
Gabriel menggariskan antara dilema filem-filem negara Dunia Ketiga ialah berlakunya apa yang disifatkan unqualified assimilation. Misalnya Hollywood menggunakan filem untuk menjual produk bagi mendapatkan keuntungan.Maka Siti pun tertanya-tanya, untuk apa kita mempunyai “industri filem” kalau ia tidak memberikan manfaat yang besar kepada kita?
Sumber : Utusan Malaysia [05/04/09]
